Op deze pagina zullen wij je uitleggen hoe je van een klokthermostaat voor de CV installatie een schakelcomputer maakt voor het regelen van de verwarming in je aquarium. De voordelen daarvan zijn o.a. dat de temperatuur nauwkeuriger is te regelen met meerdere schakelpunten. Bovendien wordt het risico van het blijven hangen van de bimetalen schakeling in je verwarmingselement vermeden. Niet het verwarmingselement maar de kamerthermostaat voert namelijk de schakelingen uit.
Dit heb je allemaal nodig:
- Een klokthermostaat (voor de eisen aan deze thermostaat later meer)
- Een verwarmingselement
- Stukje boxdraad
- Stroomdraad
- Stekkerdoos
- Stekker
- Kroonsteentje
- warmtelijm met pistool
- Stukje PVC buis (ongeveer 6-7 cm)
Gereedschap:
- Schroevendraaiers
- Soldeerbout
- Soldeertin
- Kniptang
- Striptang
- Boortje
De klokthermosstaat die je nodig hebt
Niet iedere klokthermostaat is zomaar te gebruiken. Het schakelvermogen moet minimaal 240 Volt wisselspanning zijn. Daarnaast moet de thermostaat het vermogen (watt) van je verwarmingselement aan kunnen. Daarvoor kunnen we de formule Volt x Ampère = Watt gebruiken. Het voltage waar we mee gaan werken is 240 volt. Het ampèrage van de klokthermostaat kunt je vaak op de achterzijde van de thermostaat vinden.
Vermenigvuldig het ampèrage met 240 en je krijgt het aantal watt dat met de klokthermostaat geschakeld kan worden. Houdt daarbij echter wel een marge van minimaal 100 watt aan. Dus stel dat de thermostaat een ampèrage van 3 Ampère heeft dan is de formule 240 volt x 3 ampère =720 watt. Met de veiligheidsmarge in het achterhoofd zou je met deze thermostaat maximaal 2 verwarmingselementen van 300 watt kunnen schakelen.
In de winkel zou men je moeten kunnen vertellen of de thermostaat die u op het oog heeft voldoet aan deze eisen. In dit voorbeeld maken we gebruik van een thermostaat gekocht bij de Praxis.
De verschillende acties in beeld
Open de thermostaat. Doe dit voorzichtig en kijk eerst goed hoe de thermostaat in elkaar zit. Eén afgebroken palletje en de thermostaat is onbruikbaar geworden. De batterijen kunnen in de thermostaat blijven zitten.
Zoek de hitte gevoelige weerstand (NTC of PTC) op. Op de foto ziet je deze weerstand in de gele cirkel. De weerstand zal altijd “in de vrije ruimte” zitten omdat de lucht om de weerstand moet kunnen stromen. Als je denkt de weerstand te hebben gevonden, pak je deze vast en als je het bij het rechte eind heeft zult je zien dat de temperatuur die de thermostaat aangeeft op zal lopen. Dat kan even duren omdat sommige thermostaten om de halve minuut of zelfs om de minuut een meting verricht.
Haal de batterijen uit de thermostaat en schroef de printplaten los. Let daarbij op dat je de contactstrip voor het LCD scherm niet van de printplaat laat vallen. Deze zit vaak erg los en is moeilijk zo niet onmogelijk weer goed terug te plaatsen.
Soldeer de hittegevoelige weerstand (aan de achterzijde van de printplaat) voorzichtig los. Overigens zie je rechts onder van soldeerbout de (bij deze thermostaat) gele contactstrip voor het LCD scherm waarover we het bij de vorige foto hadden. Deze kan bij andere types thermostaten op een andere plaats zitten.
Maak de uiteinden van de boxdraad bloot en soldeer de boxdraad aan de pootjes van de hitte gevoelige weerstand.
Boor met een klein ijzerboortje de gaatjes in de printplaat waar de hitte gevoelige weerstand heeft gezeten schoon.
Ontbloot de boxdraad (met daaraan de hittegevoelige weerstand) en soldeer deze op de plaats waar de hittegevoelige weerstand heeft gezeten op de printplaat. Let daarbij op dat het tin van beide polen elkaar niet raken.
Zet de printplaten weer vast en doe de batterijen in de thermostaat. Test de hittegevoelige weerstand door deze vast te pakken en te kijken of de temperatuur op de display hoger wordt.
De hitte gevoelige weerstand zal straks in het aquariumwater hangen en moet daarom waterdicht gemaakt worden. Gebruik daarvoor GEEN siliconenkit want deze zal op den duur zeker gaan lekken. Hang de weerstand in een stukje pvc buis en vul deze bus met warmtelijm uit een lijmpistool. Zorg er voor dat er geen luchtbellen in de lijm achterblijft. Lucht geleid zeer slecht de warmte en de weerstand moet straks wel kunnen meten. Zorg er ook voor dat de lijm goed rondom de weerstand, dus ook tussen de polen komt. Dit is een precies werkje en niet zomaar een kwestie van vol gieten. Dit geheel laten drogen en daarna de PVC buis verwijderen.
LET OP! 240 volt wisselspanning is LEVENSGEVAARLIJK. Voor de volgende fase moet u weten wat u doet. Heeft u hier geen verstand van of ervaring mee laat dit dan doen door iemand met verstand van zaken. WERK ALTIJD MET DE STEKKER UIT HET STOPCONTACT. Zet pas spanning op het systeem nadat alles (stopcontacten e.d.) afgemonteerd en gesloten is.
In de contactdoos haal je de bruine fase draad los en monteer aan deze draad een kroonsteentje. Monteer een elektriciteitsdraad (geschikt voor 240 volt) aan dit kroonsteentje en het punt in de contactdoos waar de bruine fase draad vast zat. (deze stroomdraad gaat naar de thermostaat). Zie ook het getekende schema.
De stroomdraad, die je zojuist aan het kroonsteentje en het aansluitpunt voor de fase draad in de contactdoos heeft gemonteerd, bevestig je aan de aansluitpunten van het relais op de wandmontageplaat van de thermostaat.
Klaar: de zelf gebouwde klokthermostaat voor het aquarium
Klaar is je eigen gebouwde elektronische (computer) gestuurde klokthermostaat voor het aquarium
- De hittegevoelige weerstand gaat op een onopvallende plaats in het aquarium.
- Het verwarmingselement in bijvoorbeeld het filter
- De stekker van het verwarmingselement in de door u geprepareerde contactdoos.
- De klokthermostaat hangen we op een goed af te lezen plaats.
- De stekker van de contactdoos in het stopcontact.
Tot slot nog even een paar aandachtspunten
De klokthermostaat kan zeer slecht tegen vocht. Hang deze daarom op een droge plaats. Dus niet in een vochtige aquarium kast en ook niet boven het aquarium. Op de muur naast het aquarium is een prima plaats.
Door de boxdraad zal de weerstand iets toenemen. Hierdoor kan de klokthermostaat een iets afwijkende temperatuur van het aquariumwater aangeven. Controleer dit regelmatig met een aparte thermometer in het aquarium en houdt rekening met de afwijking bij het programmeren van de klokthermostaat.
De meeste klokthermostaten zullen, wanneer de batterijen leeg zijn of de klokthermostaat storing heeft, de verbinding van het relais uit zetten. Dit betekend dat het verwarmingselement dan uit staat. Sommige types zullen echter het relais inschakelen als de batterijen leeg zijn of wanneer de klokthermostaat storing heeft. Hierdoor blijft het verwarmingselement ingeschakeld. Om bij lege batterijen of storing oververhitting te voorkomen is het aan te bevelen om het verwarmingselement in te stellen op bijvoorbeeld 27 ℃ als u de klokthermostaat op maximaal 25 ℃ staat ingesteld.
Met dank aan W. Hindimith. Veel succes bij het knutselen!
Bron:
Dit artikel is geschreven door de vorige eigenaar van aquariumhobby.nl. Omdat dit artikel veel mensen heeft geholpen met hun aquarium hebben wij dit weer live gezet. Mochten hier vragen over zijn kan er via het contactformulier contact opgenomen worden.